Jajko na miękko, czy jajecznica, wędlina czy smażona kiełbaska, a może wersja lekka - rogalik z masłem i dżemem plus kawa? Który zestaw śniadaniowy wybieramy najczęściej? Czy zawsze mamy czas na przygotowanie tego najważniejszego posiłku dnia i delektowanie się poranną kawą? A może chwytamy szybko jakąkolwiek przekąskę, aby tylko nie spóźnić się do szkoły lub pracy?

ŚNIADANIE DAWNIEJ

Stare przysłowie: Rano jedz jak król, w południe jak książę, a wieczorem jak żebrak – wydaje się być ponadczasowe. Właśnie ten posiłek uważany był zawsze za najważniejszy w ciągu dnia, a stopniowe zmniejszanie ilości spożywanych posiłków później, podczas obiadu i kolacji, pozwala nam żyć zdrowo i utrzymać szczupłą sylwetkę. Już w Starożytnym Rzymie jadano trzy posiłki: śniadanie, drugie śniadanie i najbardziej wystawny obiad. Oczywiście posiłki spożywane w ubogich domach znacznie różniły się wystawnością od tych podawanych na dworze cezara. Na śniadanie zazwyczaj serwowano wino (obowiązkowe zresztą o każdej porze dnia), a poza nim: chleb, mleko, sery i owoce.

W języku polskim rzeczownik śniadanie pojawił się dosyć dawno (wg. Słownika Etymologicznego Języka Polskiego), bo już w XIV wieku, podobnie jak czasownik śniadać- czyli jeść śniadanie, spożywać poranny posiłek. Temat śniadania był także wdzięcznym i często poruszanym tematem w literaturze i sztuce. Chociażby na słynnym i kontrowersyjnym obrazie Edouard'a Maneta zatytułowanym „Śniadanie na trawie”. Natomiast nasz wieszcz, Adam Mickiewicz, w epopei narodowej „Pan Tadeusz” opisuje jak wyglądało śniadanie litewskiej szlachty w XIX wieku. Poniższy opis obrazuje obfitość owego porannego posiłku. Po takiej uczcie dzień nie był już nikomu straszny i z powodzeniem można było ruszać na polowanie.

Panie starsze już wcześniej wstawszy piły kawę,
Teraz drugą dla siebie zrobiły potrawę
Z gorącego, śmietaną bielonego piwa,
W którym twaróg gruzłami posiekany pływa.
Zaś dla mężczyzn więdliny leżą do wyboru:
Półgęski tłuste, kumpia, skrzydliki ozoru,
Wszystkie wyborne, wszystkie sposobem domowym
Uwędzone w kominie dymem jałowcowym;
W końcu, wniesiono zrazy na ostatnie danie:
Takie bywało w domu Sędziego śniadanie.

Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz”, księga 2 „Zamek”.

ŚNIADANIE DZIŚ

Teza, iż śniadanie, jest najważniejszym posiłkiem dnia, nie zmieniła się przez lata. Jednakże dziś naszym największym problemem jest brak czasu na celebrowanie tego pierwszego dania. Dlatego też często dzielimy go na dwa posiłki i przeważnie po większym pierwszym śniadaniu, zjadamy jeszcze lekką przekąskę – na przykład już w naszej szkole czy pracy. Na obfite śniadania możemy sobie pozwolić w weekendy, kiedy to zasiadamy do stołu z całą rodziną i delektujemy się porannymi smakołykami. Pamiętajmy jednak, aby w naszym porannym posiłku znalazły się najważniejsze składniki odżywcze: węglowodany, ale te zdrowe m.in.: ciemne pieczywo, białko, witaminy oraz wapń. Te ostatnie najbardziej polecane są dzieciom i nastolatkom, ale nie tylko. Porządne śniadanie wpływa na naszą koncentrację, więc nawet osoby będące na diecie powinny o tych zasadach pamiętać. Śniadanie dodaje nam sił i wigoru oraz wspomaga organizm, aby mógł prawidłowo funkcjonować w pierwszej połowie dnia.

ŚNIADANIA Z RÓŻNYCH STRON ŚWIATA

Tradycja polskiego śniadania jest bardzo bogata i zróżnicowana. Jednak obecnie przypomina już ono inne poranne dania serwowane w Europie, np. wersja skromna, bez objadania się (jak u Francuzów czy Włochów) lub wersja angielska - obfita. Na co dzień spożywamy raczej śniadania lekkie, zbliżone do kontynentalnych. Na przykład jemy płatki ekspresowe, które możemy przygotować szybko i w bardzo prosty sposób. Podstawowym zestawem śniadaniowym, serwowanym w polskich restauracjach i barach jest jajecznica, bułki lub chleb wieloziarnisty, masło, herbata lub kawa. Dodatkowo możemy zamówić wędliny lub parówki oraz sery, bardzo popularny jest u nas twaróg. Często serwuje się też, tak znienawidzone przez dzieci, zupy mleczne. Podczas śniadania za bardzo jednak się nie przejadamy. Wielu Polaków nad ranem spieszy się do pracy i często dopiero w pracy lub szkole zjada kanapki, jogurt lub jabłko.

Śniadania angielskie natomiast prezentuje się okazale. Typowy Anglik czy Irlandczyk zjada dość pokaźny poranny posiłek, zazwyczaj składający się z kilku smażonych potraw. Najpopularniejsze są jajka na bekonie, smażone kiełbaski, jajka sadzone oraz mięsa – white pudding i black pudding. Jako dodatek serwuje się również fasolkę w sosie pomidorowym, owsiankę, podsmażane grzyby oraz soki owocowe, a także ciepłe tosty. Jak widać nie jest to wersja dietetyczna i nie każdemu o świcie odpowiada tak wielka bomba kaloryczna. Anglicy chyba zdali sobie z tego sprawę i serwują obecnie także zestawy mniej tłuste jak i zupełnie wegetariańskie. Są to m.in. dania bazujące tylko na tostach, sokach owocowych i dżemach. Podstawowym daniem śniadaniowym w wielu częściach Wielkiej Brytanii jest owsianka, jadana przeważnie zimą, gdyż ma ona właściwości rozgrzewające.

Europejskie śniadania kontynentalne, w przeciwieństwie do śniadań brytyjskich, są mniej kaloryczne. W hotelach na całym świecie serwowane są jako jedna z opcji śniadaniowych. Generalnie w Europie, w krajach śródziemnomorskich, czyli w tych o cieplejszym klimacie jak Włochy, Francja czy Hiszpania, preferuje się raczej dania lekkie: soki, owoce, słodkie pieczywo i kawę lub herbatę. Natomiast na północy i wschodzie Europy przyrządzane są ciepłe i bardziej kaloryczne posiłki. Do typowego kontynentalnego śniadania, oprócz kawy i słodkich rogalików lub bułeczek, podaje się tosty z dżemem i płatki z mlekiem, a czasami charakterystyczne dla danego państwa przysmaki np: sery we Włoszech. Włosi zazwyczaj konsumują także lekką przekąskę tuż po swoim skromnym śniadaniu w postaci panino - czyli zapiekanej kanapki z szynką i serem peccorino lub mozzarellą i pomidorami. Natomiast Francuzi korzystają ze swoich rodzimych przysmaków, z których najaważniejszym jest pieczywo wypiekane tutaj w licznych piekarniach. Najpopularniejsze są oczywiście bagietki, ale również dużym powodzeniem cieszą się chleby z dodatkiem bakalii, czy np: popularnego we Francji koziego sera. Na drugie śniadanie Francuzi często spożywają ciastka drożdżowe, ale także słone placki np: placek prowansalski. Natomiast w krajach skandynawskich na śniadanie serwowane są także jajka na miękko i ciepłe kiełbaski lub ciepła owsianka, a nawet ryby. Podobne menu spotkamy w Niemczech, z tymże zamiast ryb - popularne są tu różne rodzaje wędlin takich jak szynka np: szynka szwarcwaldzka, salami, boczek np: speck - czyli wędzony bekon czy niezliczone gatunki kiełbas np: bierwurst czy weisswurst. Wszystkie te specjały podawane są do chleba.

Śniadania Ameryki Północnej - zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w Kanadzie - są podobne w formie do tradycyjnych śniadań angielskich. Przeważnie serwuje się je na ciepło. Obowiązkowo w menu znaleźć musi się ciepła owsianka, jajka na bekonie, kiełbaski, ziemniaki smażone na patelni – tzw. hash browns, tosty, naleśniki (w Kanadzie polewa się je syropem klonowym), muffinki, rogaliki oraz dżemy. Amerykanie piją bardzo dużo kawy – tzw. kawa po amerykańsku podawana jest w dużym kubku. Pijana jest także herbata oraz soki owocowe, a najczęściej pomarańczowy. Na północnym zachodzie USA (m.in. stany Nowy York, New Jersey) spożywa się także wieprzowinę - pod rozmaitymi postaciami. Im dalej na południe, tym bardziej jadłospis dostosowuje się do cieplejszego klimatu. W Teksasie wymieszały się kuchnie amerykańska i meksykańska tworząc miks określany jako Tex-Mex. W tym regionie popularne są śniadania pikantne np: śniadaniowa wersja burrito, gdzie nadzienie bazuje na jajecznicy z rozmaitymi pikantnymi dodatkami. W stanach Luisiana i Missisipi króluje kuchnia kreolska i cajun, łącząca wpływy afrykańskie, amerykańskie i francuskie, a także hiszpańskie. Na śniadanie zjemy tu dużo świeżych owoców, a także regionalnych przysmaków np: kreolskiego puddingu z chleba i kiełbasek, czy omletów z dodatkiem warzyw np.: pomidorów, selera i kreolskich przypraw. Dodatkowo serwuje się również ryby lub owoce morza.

Przenieśmy się teraz na inny kontynent, a mianowicie do Azji. Śniadanie w stylu azjatyckim ciężko opisać w kilku zdaniach, gdyż każde niemal państwo ma swoją odrębną kuchnię. W samych Chinach, w każdym z regionów tego kraju, jada się zupełnie inaczej. Na północy spożywa się chlebki gotowane na parze, lub chleb z sezamem, bułeczki gotowane na parze z dodatkiem warzyw, pija się mleko sojowe lub herbatę. Na wschodzie i w centrum serwuje się zupę z tofu, czy solone kacze jaja. Natomiast na południu Chin popularny jest ryż pod rozmiatymi postaciami np: ciasteczek ryżowych, czy makaronu ryżowego. Podaje się również smażony makaron z cebulką, kiełkami fasoli oraz sosem sojowym. W Japonii tradycyjne śniadanie jest raczej obfite. Jadane są owoce morza, ryż, a także zupa miso i nori sushi. Na południu Azji w Indiach najczęściej spożywa się chlebki naan i chapati z rozmaitymi dodatkami, np: z chutney'em oraz pikantne ciasteczka idli.

W kuchnia+ w najbliższym odcinku Pary w kuchni 2 Agnieszka Kręglicka wraz ze swoim gościem zaprezentuje wersje śniadań, które serwuje się w różnych częściach Europy. Poznamy pyszne śniadanie austriackie, polskie oraz francuskie. W związku z nadchodzącymi walentynkami każdą z tych wersji możemy przygotować dla ukochanej osoby, włącznie z pieczeniem bułeczek serowych. Przy okazji możemy sprawić przyjemność także własnemu podniebieniu.