Kuchnia karaibska

Piękne plaże, dziewicze krajobrazy, błękit wody, słońce i ciepła morska bryza - to Wyspy Karaibskie, które od lat przyciągają rzeszę turystów. To także mieszanka kultur karaibskiej, europejskiej i azjatyckiej, które widoczne są w tutejszych zwyczajach i tradycji, ale także w świeżej i słonecznej kuchni. W nowej serii emitowanej na antenie Kuchni.tv Gary Rhodes na Karaibach, gospodarz programu przybliża lokalną kuchnię ośmiu Wysp Karaibskich oraz bogatą i pełną kolorów kulturę. Seria ta to także gratka dla wielbicieli przepięknych krajobrazów.

Karaiby to ponad 7000 wysp, wysepek i raf koralowych na Morzu Karaibskim i sąsiadujących wybrzeżach. Region położony jest pomiędzy Ameryką Północną i Ameryką Południową, na wschód od Ameryki Środkowej, geograficznie zaliczany do tej ostatniej. Do największych wysp zalicza się: Kubę, Dominikanę, Bahamy, Haiti, Jamajkę, Portoryko, Gwadelupę, Trinidad i Tobago. Wyspy Karaibskie zwane są także Indiami Zachodnimi, bo tak nazwał je Krzysztof Kolumb po ich odkryciu w XV wieku, myśląc, że dotarł na zachodnie wybrzeże Indii. Wyspy to dawne kolonie, niektóre z nich są nadal państwami podległymi lub terytoriami zamorskimi byłych kolonizatorów, inne stały się suwerenne. Podział geopolityczny rozpoczął się już w XV wieku i trwał aż do XX wieku. W tym czasie wyspy zmieniały swoją podległość wielokrotnie. Część z nich była lub nadal pozostaje zależna od m.in. Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii, Portugalii, USA i Hiszpanii. Ludność, która zamieszkuje wyspy, to potomkowie wielu narodów, które zostały zesłane na wyspy jako niewolnicy, lub imigranci z Europy. Ogólnie wyspy można podzielić pod kątem dawnej politycznej przynależności na Karaiby angielskojęzyczne, hiszpańskojęzyczne i francuskojęzyczne. W każdej z grup przeważa ludność pochodzenia afrykańskiego, a później kolejno europejskiego i azjatyckiego. Obecnie populacja Wysp Karaibskich liczy około 39 milionów osób. Podział polityczny i demograficzny wywarł swój wpływ na tutejszą kulturę, tradycję, a także kuchnię. W tej ostatniej wyróżnia się dania i smaki charakterystyczne dla kuchni karaibskiej w szerokim znaczeniu tego słowa, ale także dania regionalne i lokalne charakterystyczne dla każdej z wysp z osobna. W kuchni widać prawdziwe korzenie narodów tu osiadłych, a także smaki i styl gotowania im bliski.

Kuchnia karaibska kojarzy się głównie ze smakami świeżymi, pikantnymi i słodyczą owoców tropikalnych. Jednak tematyka jest o wiele bardziej złożona. Każda z wysp posiada swój własny styl gotowania i przyrządzania potraw. Mieszają się tu wpływy rdzennych mieszkańców - Indian, z wpływami afrykańskimi, europejskimi, azjatyckimi i amerykańskimi. Na przestrzeni wieków wytworzyła się niezwykle intrygująca mieszanka smaków i kultur. Czołowymi składnikami, które można spotkać w każdej z kuchni karaibskich są: ryż, owoce tropikalne – głównie kokosy i mleko kokosowe, świeże owoce morza i ryby, oraz szereg przypraw np. kolendra, chilli. Ponadto każda z Wysp Karaibskich ma swoją lokalną kuchnię.

Oto przykłady kuchni większych wysp:

Kuchnia kubańska
W niej w dużej mierze mieszają się wpływy hiszpańskie, afrykańskie oraz karaibskie. To kuchnia dość złożona. Królują w niej dania na bazie ryżu i fasoli. Jest to także podstawowy składnik dań głównych, w których obowiązkowo pojawia się mięso np. wieprzowina lub wołowina, a także warzywa - kukurydza, ziemniaki, plantany podawane na ciepło lub sałatki przyrządzane na bazie sałaty, pomidorów i awokado. Mięsa pieczone zazwyczaj podawane są z lekkimi sosami. Klasycznym i niezwykle typowym jest sos mojo przyrządzany na bazie czosnku, cebuli, oregano, gorzkich pomarańczy i limonki. Niezwykle popularne są dania z kuchni hiszpańskiej jak chociażby: paella, czy gulasz galicyjski, a wiele dań nie może się obyć bez tradycyjnej hiszpańskiej kiełbasy - chorizo. Kubańczycy lubują się też w zupach przyrządzanych np. na bazie warzyw bulwiastych. Niezwykle popularną jest zupa kukurydziana.

Kuchnia Antyli Holenderskich, w których skład wchodzą mniejsze wyspy np. Curacao, to kuchnia z wpływami holenderskimi. Widać w niej tradycyjną kuchnię karaibską, pełną owocowych i świeżych smaków, ale też wpływy europejskie. W kuchni tego terytorium tak jak w kuchni holenderskiej ser jest jednym z podstawowych składników. Tradycyjnym daniem z wykorzystaniem sera jest keshi yena – czyli pieczony faszerowany ser serwowany z gulaszem wołowym. Do dań mięsnych serwuje się też varmoosh – puree z ziemniaków i zielonych liści. Na Curacao dania bogate są też w rozmaite przyprawy stosowane także w kuchni europejskiej np. rozmaryn. Ponadto wszelkie zioła i przyprawy rosnące na wyspie wykorzystywane są do wyrobów leczniczych lub pielęgnacyjnych.

Kuchnia jamajska to miks kuchni karaibskiej, brytyjskiej, afrykańskiej, a także azjatyckiej. Pełno w niej świeżych, ale też pikantnych smaków. Dania bazują na owocach morza i rybach, a także owocach i warzywach. Do najbardziej popularnych dań zaliczane jest curry z kozy, smażone plantany, kurczak "jerk", duszona kapusta, solona ryba, a także narodowe danie Jamajki czyli bligia z solonym dorszem. Tak jak w każdej z kuchni karaibskich do wielu potraw serwuje się ryż z czarną fasolą.

Trinidad i Tobago
To państwo wyspiarskie położone na większej wyspie Trinidad i mniejszej Tobago. Obie dawniej były kolonią hiszpańską, później francuską, a także holenderską, ostatecznie trafiły w ręce Wielkiej Brytanii. Państwo uzyskało niepodległość w 1962 roku, a republiką stało się w 1976. Obie wyspy to prawdziwy tygiel kulturowy, ale mieszanka narodów, które przybyły na wyspę lub zostały zesłane jako niewolnicy jest bardziej złożona i widoczna na Trinidadzie. Przez wieki przybywali tutaj osadnicy z Europy, Azji, Afryki, Ameryki Południowej, a także z Bliskiego Wschodu. Ten miks kulturowy silnie odziałuje na tutejszą kuchnię. Najbardziej widoczne są wpływy kuchni indyjskiej. Nie bez przyczyny najpopularniejszym daniem jadanym na wyspie jest curry z krewetek. Prawdziwą specjalnością Trinidadu jest danie nazywane sahiena, podawane z chutneyem z tamaryndowca. Sahienę przyrządza się z obtaczanych w cieście i smażonych na głębokim tłuszczu liści kolokazji - roślina ta jest niezwykle popularna w kuchni karaibskiej. Często serwuje się tutaj pilawy. Wiele dań bazuje na rybach i owocach morza np. potrawka z kraba. Słynną uliczną przekąską jest bułka podawaną z mięsem rekina. Tobago pierwotnie zamieszkałe było przez Karibów, plemię indiańskie, które żyło głównie z uprawy tytoniu. Stąd też wzięła się nazwa wyspy. Po przejęciu wyspy przez Brytyjczyków, z Afryki zostali sprowadzeni niewolnicy. Byli to główni mieszkańcy wyspy. Do tej pory w kuchni Tobago widoczne są w bardzo dużej mierze wpływy afrykańskie. Królują tu dania proste o bardzo złożonym smaku. Clue każdej potrawy stanowią przyprawy: bazylia, czosnek, kurkuma, kmin rzymski, cebula i tymianek. Do dań, tak jak przystało na dania karaibskie, dodaje się obowiązkowo mleko kokosowe. Prawdziwym przysmakiem Tobago są kraby podawane z placuszkami. Do ciast i chlebów dodaje się banany lub kassawę - czyli starte na mączkę bulwy manioku jadalnego, a także cukier trzcinowy. Zarówno na Trinidadzie jak i na Tobago dania bazują na mieszance aromatycznych przypraw np. chili, czosnku, cynamonu, kolendry, kminu. Nie może zabraknąć też orzeźwijących owoców tropikalnych np. mango, orzechów kokosowych, owoców pigwy, marakui, melonów, granatów, anansów, które dodaje się do potraw, drinków, deserów, a także spożywa na surowo - wtedy smakują najlepiej.

W nowej serii Gary Rhodes na Karaibach, szef kuchni, którego nie trzeba nikomu przedstawiać, porzuca tradycyjną brytyjską kuchnię i wybiera się na egzotyczne wakacje. Celem jego podróży są Karaiby! Chce poznać tamtejsze smaki i przepisy na lokalne potrawy. Gary odwiedzi aż osiem wysp karaibskich - od Jamajki przez Curacao, Barbados po Trinidad, by odkryć regionalne składniki i przygotować autentyczne, lokalne potrawy. Kierunek wyprawy nie jest przypadkowy - ojczym Rhodesa pochodzi z Jamajki. Tu też zaczyna się cała podróż Gary'ego i jego dwóch szefów kuchni. Czeka na nich wiele emocji, nowych doświadczeń i niespodzianek. Odwiedzą lokalne bazary spożywcze, targi rybne i gospodarstwa rolne, by dowiedzieć się jak najwięcej o miejscowej kuchni. Gary nauczy się przygotowywać takie smakołyki, jak gęsta zupa z papai czy naleśniki ze słodkiej dyni. W menu nie zabraknie oczywiście ryb i owoców morza!